Wystawa jest pierwszą w Polsce od ponad 30 lat tak obszerną prezentacją fotografii Zofii Chomętowskiej (1902-1991). Artystka, niezwykła i zapomniana postać polskiej kultury, należała do najbardziej znanych i nagradzanych polskich fotografek lat 30. Na wystawie prezentujemy ponad 80 prac z Polesia, gdzie Chomętowska urodziła się i mieszkała wiele lat. Tam zaczęła fotografować; dokumentowała rodzinne posiadłości przyjaciół, uwieczniała sceny z miejscowych targów, kupców, myśliwych i rybaków. Prezentacja tego materiału stwarza również okazję do przypomnienia historii wielokulturowego Polesia, zamieszkałego przez Poleszuków, Polaków, Białorusinów, Ukraińców i Żydów.
Specyfika i odrębność poleskiej wsi z okresu międzywojennego, hermetyczny świat poleskich ziemian i arystokratów, wyjątkowość poleskich krajobrazów to nie jedyne powody, dla których prezentowane na wystawie zdjęcia mają szczególny walor. Rozpoczęte w latach 30. prace melioracyjne po II wojnie światowej władze radzieckie zmieniły w wielką akcję osuszenia Polesia. W jej efekcie doszło do procesu stepowienia i biologicznej degradacji tych ziem. Większość współczesnego Polesia stanowi monotonna, płaska równina pocięta wyschniętymi kanałami. Niewiele zostało z olbrzymich borów, wycinanych już podczas I i II wojny światowej. Powojenne wysiedlenia i zmiany społeczne gruntownie przeobraziły poleskie miasta i wsie.
Zofia Chomętowska urodziła się 8 grudnia 1902 roku na Polesiu, była jedyną córką Bronisławy z Buchowieckich i Feliksa Druckiego-Lubeckiego. Chciała zostać malarką, jak wiele dziewcząt z arystokratycznych rodzin pobierała lekcje rysunku, malarstwa i historii sztuki. Zgodnie z rodzinną legendą dalszej karierze w tym kierunku sprzeciwiła się babka – Jadwiga Radziwiłł. Pierwszego Kodaka Chomętowska dostała mając około 10 lat. Był to wtedy bardzo modny prezent. Niemal od początku Chomętowska fotografowała dużo i konsekwentnie. Kolejnym aparatem artystki była Leica, małobrazkowy aparat, który zrewolucjonizował ówczesną fotografię, pozwalając robić jedno zdjęcie po drugim, bez konieczności zmiany błony po każdym naciśnięciu migawki. Za debiut Chomętowskiej uznaje się pokaz na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 (choć najprawdopodobniej prezentowała tam film, nie zdjęcia). W 1931 roku dostała nagrodę w konkursie Kodaka, która rozpoczęła serię publikacji jej prac w czasopismach. Dwa lata później w piśmie „Świat” opublikowała artykuł pt. Fotografika, w którym pisała m.in. Zasady kompozycji rysunkowej w fotografice wymagają od adeptów tak samo studiów i pracy, jak i każdej innej sztuce plastycznej (…) zarówno soczewka jak i pędzel w ręce profana nie dadzą dzieła sztuki. Duża część fotografii Chomętowskiej wpisywała się w nurt piktorialny oraz sformułowane w drugiej połowie lat 30. przez Jana Bułhaka wzorce fotografii ojczystej, wedle których prace fotograficzne miały służyć budowaniu wizerunku Polski idealnej. Polesie z dzikimi bagnami, malowniczymi rozlewiskami i nietkniętą ręką człowieka przyrodą zdawało się być idealnie stworzone dla tego nurtu. Poleskie zdjęcia Chomętowskiej ukazywały się więc nie tylko w czasopismach i gazetach, ale także w propagandowych materiałach o Polsce przeznaczanych dla cudzoziemców. Chomętowska fotografowała głównie tereny wokół swoich rodzinnych posiadłości: Porochońsk, Horodyszcze, Dobrosławkę, należące do Radzwiłłów Mankiewicze, Pińsk (serce Polesia), Grodno, Poczajów, w mniejszym stopniu Polesie Wołyńskie. Do jednych z ulubionych tematów autorki należały pracujące Poleszuczki.
Organizatorzy wystawy: Fundacja Archeologii Fotografii, Dom Spotkań z Historią
Kuratorka: Karolina Puchała-Rojek
Aranżacja: Fish n`sheep: Aneta Faner, Piotr Duma
Tłumaczenie na angielski: Barbara Herchenreder, Marcin Wawrzynczak
Kierownik produkcji: Justyna Urban
Realizacja techniczna: Mateusz Wierzbicki
Wystawa, na której prezentujemy blisko 150 zdjęć z imponującego artystycznego dorobku Wojciecha Plewińskiego, który przez kilka dekad był związany z krakowskim „Przekrojem” i najważniejszymi polskimi teatrami.
Wystawa plenerowa „Uciekli do Mandżurii” powstała w związku z 80. rocznicą ujawnienia Zbrodni Katyńskiej. Przypominamy o zbrodni katyńskiej oraz o tym, jak kształtowała się pamięć o niej przez kolejne dekady.
Wystawa plenerowa przybliżająca sylwetkę Gabriela Narutowicza oraz realia społeczne i polityczne w 1922 roku.
Przekrojowa wystawa zdjęć wybitnego fotografa Chrisa Niedenthala, podsumowująca 50 lat jego działalności jako fotoreportera. Prezentujemy ponad 200 zdjęć wybranych przez Annę Brzezińską i Katarzynę Puchalską z liczącego setki tysięcy zdjęć archiwum autora.
Wystawa plenerowa bogato ilustrowana zdjęciami historycznymi oraz współczesnymi, zawiera ciekawe opisy działań, które wpłynęły na kształt zieleni w Warszawie.
Na wystawie, przygotowanej przez Polską Akcję Humanitarną we współpracy z Domem Spotkań z Historią, archiwalne zdjęcia z Polski z okresu II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu zestawione zostały ze współczesnymi obrazami wojny z Iraku, Libanu, Syrii i Ukrainy z lat 2019 – 2022.
Księgarnia XX wieku
ul. Karowa 20
00-324 Warszawa
Godziny otwarcia:
od wtorku do piątku 12:00–20:00
w sobotę i niedzielę 12:00–20:00
tel.: 22 255-05-02
e-mail: ksiegarnia@dsh.waw.pl
