Gerald Howson – bardzo polska sprawa

Na wystawie prezentujemy blisko 60 znakomitych, czarno-białych fotografii wykonanych przez brytyjskiego malarza, fotografa i historyka Geralda Howsona w 1959 roku w Warszawie, Krakowie, Nowej Hucie i Lublinie, a także film dokumentalny o autorze zdjęć. Większość fotografii jest nieznana w Polsce.
Bogdan Frymorgen, kurator wystawy: „W 1959 Gerald Howson przyjechał do Polski na zlecenie pisma >>The Queen<< Miał przywieźć zdjęcia do artykułu o zimnowojennych realiach naszego kraju. Ten niemówiący po polsku, niepozorny Brytyjczyk włożył do plecaka dwa aparaty Leica i przenośną ciemnię. Swoją wyprawę rozpoczął w Lublinie, potem pojechał do Krakowa, następnie do Warszawy. Wiedział o wojennej tragedii Polaków, ale nie znał szczegółów tego dramatu. Chodząc po ulicach Krakowa, Lublina i Warszawy nie wydawał fotograficznych osądów. Obserwował, fotografował wszystko, co jego zdaniem było niebrytyjskie.” W maju 1959 roku Gerald Howson, po trzytygodniowej podróży po Polsce, wrócił do Anglii z kilkunastoma rolkami filmów (negatywy wywiózł w nogawkach spodni). Jednak redakcja czasopisma „The Queen” odmówiła publikacji zdjęć, ponieważ artykuł, który miały zilustrować, nigdy nie powstał. Ambasada PRL-u w Londynie kipiała ze złości – Howson zamiast socjalistycznej utopii sfotografował wyłącznie udrękę pogrążonego w biedzie kraju. (Brytyjczyk pokazał zdjęcia ówczesnemu attaché kulturalnemu PRL-owskiej ambasady podczas spotkania towarzyskiego). Zdaniem PRL-owskiego dyplomaty powrócił znad Wisły „z obrzydliwym zbiorem ponurych kadrów”. Archiwum trafiło do szuflady, gdzie przeleżało prawie pół wieku. Spośród kilkuset fotografii, zaledwie kilka opublikował brytyjski dziennik „The Daily Telegraph”. Część zdjęć z archiwum Geralda Howsona prezentowanych było w Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie oraz w Ośrodku Brama Grodzka w Lublinie.