Na nowo. Warszawiacy 1945-55

Nowa wystawa ma charakter jubileuszowy, wraz z nią wracamy do często podejmowanego tematu – odradzającej się z ruin Warszawy. Nie jest to jednak wybór poświęcony odbudowie stolicy, powojennej traumie czy początkach komunizmu w Polsce, choć wszystko to jest obecne na zdjęciach. To przede wszystkim opowieść o ludziach, mieszkańcach Warszawy – tych, którzy wrócili do swoich zburzonych domów i tych, którzy zamieszkali tutaj po wojnie. Jedni i drudzy mozolnie, z zadziwiającą determinacją i witalnością, próbują zbudować nowe życie i wrócić do normalności. Mieszkają w ruinach, w strasznych warunkach, ale żyją, odgruzowują, budują, bawią się, tańczą wśród ruin, piją kawę w ulicznej kawiarni, kobiety się stroją, a mężczyźni chodzą na mecze piłki nożnej i boksu… – mówi Anna Brzezińska–Skarżyńska. Bardzo przejmujące są fotografie dzieci. Dzieci wojny, dzieci ulicy, bawiące się na zgliszczach, żyjące w biedzie, okropnych warunkach, często osierocone i zmuszone do samodzielnej walki o przetrwanie. A jednocześnie cieszące się życiem, zabawą, pełne dzikiej energii, ciekawości, odwagi. – dodaje Katarzyna Madoń-Mitzner. To więc opowieść nie tyle o odbudowie miasta, co odbudowie życia, której narratorką jest warszawska ulica. Kuratorki wystawy świadomie nie stawiają tez i nie próbują uogólniać, oddając głos autorom zdjęć oraz uchwyconym w kadrach mieszkańcom. Ruiny i zgliszcza sąsiadują z nowymi budynkami, eleganccy mężczyźni w trenczach i kapeluszach – z ludźmi w waciakach, tłumy biorące udział w procesji Bożego Ciała z pochodem pierwszomajowym, a smutek, życie w ruinach i dotkliwa bieda z tańcami czy pływaniem kajakami po Wiśle. Niezwykle ciekawe są zdjęcia, na których widać obecność nowego systemu. Socjalistyczne hasła, sztandary czy uroczystości polityczne w wielu przypadkach sprawiają często wrażenie nużącej ludzi scenografii. Eksponowane fotografie to także fascynujące źródła historyczne. Każdą z nich można drobiazgowo analizować i na podstawie różnych szczegółów odtwarzać tamtą codzienność – mówi Katarzyna Madoń-Mitzner W ramach ekspozycji będzie można obejrzeć prace najlepszych polskich fotoreporterów: Jerzego Baranowskiego, Stanisława Dąbrowieckiego, Władysława Forberta, Wojciecha Kondrackiego, Tadeusza Kubiaka, Bogusława Lambacha, Lecha Pieńkowskiego, Władysława Sławnego, Karola Szczecińskiego, Mariusza Szyperki, Jana Tymińskiego, Stanisława Urbanowicza i Zdzisława Wdowińskiego. Część zupełnie nieznanych, prezentowanych publicznie po raz pierwszy na wystawie fotografii to efekt wspólnego projektu PAP i DSH – digitalizacji kilkudziesięciu tysięcy zdjęć z lat 1945-48 z archiwów PAP, pozostałe pochodzą z niedawno pozyskanych przez agencję kolekcji. Pokazujemy również Warszawę widzianą oczami słynnych zagranicznych fotoreporterów: Juliena Bryana, Henry’ego N. Cobba i Johna Vachona. Na wystawie oddajemy także głos samym mieszkańcom, z fotograficzną opowieścią współbrzmią nagrania relacji świadków pochodzące z Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA.