Latem 1939 o wojnie mówiono wszędzie, organizowano próbne alarmy przeciwgazowe, wykupywano żywność, kopano okopy, ale jednocześnie plażowano nad Wisłą, bawiono się na festynach i paradach, podziwiano nowy Tor Wyścigów Konnych, planowano budowę metra, przygotowywano się na nowy rok szkolny. Trudno było uwierzyć, że wojna naprawdę wybuchnie i nie będzie to sprawa kilku dni czy tygodni, ale lat.
Na opowieść o ostatnim lecie przed wojną i o jej pierwszych miesiącach w Warszawie, o ogromie zniszczeń, życiu w ruinach i zagrożeniu, składa się około stu zdjęć z kilku zbiorów reprezentujących różne sposoby fotografowania i odmienne perspektywy: oficjalną, prywatną oraz propagandową. Fotografie opatrzono varsavianistycznymi opisami (pozwalającymi na identyfikację budynków i miejsc), a także uzupełniono fragmentami dzienników i pamiętników, kalendarium wydarzeń oraz unikalnymi amatorskimi filmami archiwalnymi z pierwszych miesięcy okupacji w Warszawie. Na wystawie zobaczymy obrazy miasta uchwycone przez fotoreporterów „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, amerykańskiego korespondenta Juliana Bryana, żołnierza Armii Krajowej Sylwestra „Krisa” Brauna, który udokumentował okupację i powstanie warszawskie, ale też Wilhelma Haase Lampego – niemieckiego socjaldemokraty, dziennikarza i jednego z dyrektorów koncernu Dragerwerk, którego zdjęcia znalazły się na niemieckich kartkach pocztowych.
Ekspozycja składa się z czterech części. Pierwszą poświęcono życiu codziennemu warszawiaków przed wybuchem wojny. Na zdjęciach widać atmosferę „ostatniego” lata i niepokojący rytm tych dni. Przyglądamy się życiu miasta do ostatniej chwili przed niemieckim atakiem. Druga część to głośne fotografie Juliena Bryana z oblężenia Warszawy – zniszczone przez bombardowania i ostrzał domy i ulice, ale przede wszystkim portrety warszawiaków, poruszające obrazy cierpienia ludności cywilnej. Następna część to fotografie pokazujące Warszawę zrujnowaną, po kapitulacji. Obrazy zniszczonej stolicy kojarzone są na ogół z okresem po powstaniu, tymczasem wiele z tych zniszczeń dokonanych zostało na samym początku wojny. W czasie oblężenia na skutek bombardowań i walk obronnych zburzono ok. 10% zabudowy miasta, w tym ścisłe centrum.
Ostatnia odsłona to Niemcy w Warszawie – żołnierze Wermachtu fotografujący się na tle ruin podbitego miasta, ale także odradzające się życie już w warunkach okupacji. Wystawę kończy seria zdjęć z grudnia 1939, na których niemiecki dziennikarz uwiecznił ulice i mieszkańców dzielnicy północnej przed utworzeniem tam getta.
Zderzenie zdjęć pokazujących miasto na chwilę przed wybuchem wojny oraz w pierwszych miesiącach jej trwania, kiedy nastąpił pierwszy akt zniszczenia Warszawy, pozwala uświadomić sobie całościową skalę tych zniszczeń i ogrom wysiłku, który włożono w walkę o przetrwanie, a potem w odbudowę stolicy. Miasto zostało skazane na śmierć, dziś żyje, dynamicznie się rozwija, zmienia i fascynuje swoją burzliwą przeszłością.
Kuratorzy: Monika Kapa-Cichocka, Katarzyna Madoń-Mitzner, Ryszard Mączewski
Projekt wystawy: Katarzyna Brzostowska
Partnerzy: Fundacja „Warszawa1939.pl”, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Archiwum Państwowe w Warszawie
Wystawa, na której prezentujemy blisko 150 zdjęć z imponującego artystycznego dorobku Wojciecha Plewińskiego, który przez kilka dekad był związany z krakowskim „Przekrojem” i najważniejszymi polskimi teatrami.
Wystawa plenerowa „Uciekli do Mandżurii” powstała w związku z 80. rocznicą ujawnienia Zbrodni Katyńskiej. Przypominamy o zbrodni katyńskiej oraz o tym, jak kształtowała się pamięć o niej przez kolejne dekady.
Wystawa plenerowa przybliżająca sylwetkę Gabriela Narutowicza oraz realia społeczne i polityczne w 1922 roku.
Przekrojowa wystawa zdjęć wybitnego fotografa Chrisa Niedenthala, podsumowująca 50 lat jego działalności jako fotoreportera. Prezentujemy ponad 200 zdjęć wybranych przez Annę Brzezińską i Katarzynę Puchalską z liczącego setki tysięcy zdjęć archiwum autora.
Wystawa plenerowa bogato ilustrowana zdjęciami historycznymi oraz współczesnymi, zawiera ciekawe opisy działań, które wpłynęły na kształt zieleni w Warszawie.
Na wystawie, przygotowanej przez Polską Akcję Humanitarną we współpracy z Domem Spotkań z Historią, archiwalne zdjęcia z Polski z okresu II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu zestawione zostały ze współczesnymi obrazami wojny z Iraku, Libanu, Syrii i Ukrainy z lat 2019 – 2022.
Księgarnia XX wieku
ul. Karowa 20
00-324 Warszawa
Godziny otwarcia:
od wtorku do piątku 12:00–20:00
w sobotę i niedzielę 12:00–20:00
tel.: 22 255-05-02
e-mail: ksiegarnia@dsh.waw.pl
